Polski Sejm Dzielnicowy, zwołany w 1918 r., był doniosłym wydarzeniem w historii Polski. Wieńczył wieloletnie starania o odzyskanie niepodległości, wykorzystywał legalną drogę i zbiorowy wysiłek, otwierał drogę do przejęcia przez Polaków pełni władzy i odrodzenia zjednoczonej Polski. W ciągu pół miesiąca wybrano ok. 1400 delegatów ze wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego i z głębi Rzeszy. Po raz pierwszy w historii Polski kobiety skorzystały z praw wyborczych.
Sejm obradujący w dniach 3–5 grudnia w Poznaniu zamanifestował jedność Polaków zaboru pruskiego. Podczas obrad nastąpiło wzmocnienie więzi pomiędzy Polakami z różnych części Rzeszy. W dyskusjach splotły się różne koncepcje, ale sygnał był jeden: ufamy w dobre decyzje kongresu pokojowego i zjednoczenie wszystkich ziem polskich. Sejm podjął szereg uchwał dotyczących m.in. zabezpieczeń społecznych, reformy rolnej, nauki religii w szkole, powstania uniwersytetu. Wysłano telegramy do „Komendanta Piłsudskiego”, obrońców Lwowa, mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, Krakowa, Wilna i Warszawy, a także do przywódców państw zwycięskiej koalicji przypominające o sprawie polskiej. Wyrażono też pragnienie, aby powstał jak najszybciej „silny rząd, mający za sobą posłuch wszelkich partii politycznych. Takim zaś może być tylko rząd koalicyjny, złożony z przedstawicieli wszystkich ziem polskich”.
Sejm dokonał wyboru 80-osobowej Naczelnej Rady Ludowej, uchwalił „Ustawy politycznej organizacji Polaków w Rzeszy Niemieckiej”, stwarzając takie ramy do działania NRL i wybranego przez nią Komisariatu, że ciała te mogły działać w ramach państwa niemieckiego. Po wybuchu powstania wielkopolskiego Komisariat objął władzę, a następnie doprowadził do zjednoczenia ziem zaboru pruskiego z innymi ziemiami polskimi. Zwoływanie Sejmu Dzielnicowego nie było już konieczne. NRL podjęła w dniu 19 sierpnia 1919 r. uchwałę o rozwiązaniu organizacji politycznej Polaków zamieszkałych w Rzeszy Niemieckiej. Likwidację Komisariatu powierzono Ministrowi byłej Dzielnicy Pruskiej.
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk podjęło się opracowania słownika delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy, kontynuując w tym zakresie działania Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, a także zorganizowania wystaw i edycji źródeł. W organizację jubileuszowych obchodów włączyła się też Fundacja Zakłady Kórnickie oraz inne organizacje i instytucje.
Cały projekt obejmuje przygotowanie cyklu wystaw oraz opracowanie biogramów delegatów na Sejm i zamieszczenie ich w internetowej bazie oraz w formie „Słownika delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy”.
Ważnymi etapami przybliżającymi nas do osiągniecia celu są wystawy. Pierwsza z nich przygotowana została w grudniu 2017 r. i przypominała członków PTPN organizujących Sejm i w nim uczestniczących. Później były wystawy ukazujące udział w Sejmie delegatów z powiatów: jarocińskiego, pleszewskiego i wrzesińskiego. Zapraszamy do współpracy kolejne powiaty! Tylko dzięki zbiorowemu wysiłkowi uda się odtworzyć losy delegatów nie tylko tych najbardziej znanych, ale i innych osób, cenionych w lokalnych środowiskach w chwili odzyskiwania niepodległości.
Patronat honorowy:
Sponsorzy:
