Jerzy Hulewicz
Na PSD reprezentował: powiat wrzesiński |
Data urodzenia: 04/07/1886 | Miejsce urodzenia: Kościanki |
Data śmierci: 01/08/1941 | Miejsce śmierci: Warszawa |
| Rodzina: Ojciec: Leon, właściciel ziemski Matka: Helena z d. Kaczkowska Dzieci: bezdzietny Inni krewni: |
Wykształcenie: Ukończył gimnazjum we Lwowie. Studiował na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 1907–1910 kontynuował studia malarskie w Paryżu i Szwajcarii oraz w Monachium (1913). |
Działalność przed PSD: W 1910 r. stał się dziedzicem Kościanek po śmierci ojca Leona. Za granicą odnosił sukcesy artystyczne, wystawiając m.in. w paryskim Salonie Niezależnych. Impulsem był dla niego przyjazd do Kościanek legendy Młodej Polski, Stanisława Przybyszewskiego, który nisko ocenił znany cykl graficzny Ludzie bezdomni, powstały w początkach wojny 1914–1918. Kościanki były wtedy znaczącym centrum artystyczno-towarzyskim i gromadziły całą elitę umysłową Wielkopolski. Pod wpływem Przybyszewskiego odrodził się artystycznie. Już w 1916 r. zapoczątkował działalność Spółki Wydawniczej Ostoja, w której był głównym udziałowcem, wespół z przemysłowcem i bankowcem – Witoldem Hedingerem. Autorem koncepcji wydawniczej był Przybyszewski. Wydawano pozycje ekskluzywne edytorsko, w sumie ukazało się 20 tomów o zróżnicowanej wartości literackiej. Z inicjatywy H. wydawano dwutygodnik „Zdrój” (1917–1922), pismo artystyczne promujące ekspresjonizm. Publikowali w nim tacy wybitni twórcy, jak Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński, Oskar Miłosz czy Kazimiera Iłłakowiczówna. Sam objął kierownictwo działu graficznego. „Zdrój” patronował nowo powstałej grupie awangardowych plastyków Bunt, których dzieła zostały uznane przez oficjalną krytykę za obrazę moralności. |
Polski Sejm Dzielnicowy: W czasie obrad Polskiego Sejmu Dzielnicowego reprezentował propiłsudczykowską opozycję, na przełomie 1918 i 1919 r. przygotowywał tajne raporty dla Józefa Piłsudskiego. |
Działalność po PSD: Wydawał czasopismo „Zdrój’ do 1922 r., kiedy inicjatywa ta okazała się całkowicie nieopłacalna. Po zakończeniu I wojny światowej przebywał na stałe w Kościankach, zajmując się twórczością literacką oraz plastyczną. Największe uznanie zdobył cykl grafik Łucznicy. Tworzył również poezje, dramaty i pisma krytyczne, ale pewną wartość zachowały jedynie komentarze do Ewangelii św. Jana. W 1921 r. był założycielem i pierwszym prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich (oddział poznański). Gospodarował w Kościankach mało efektywnie, a największe straty przynosiła stadnina koni wyścigowych. Majątek stopniowo podupadał i w 1926 przeszedł w ręce Sulerzyńskich, a później Taczanowskich. Przeniósł się na stałe do Warszawy, gdzie współpracował w różnym charakterze z kilkoma czasopismami, co kontynuował w prasie podziemnej podczas okupacji. |
Publikacje i dzieła własne: Dialogi estetyczne (1910), dramaty: Kain, Śluby ziemi, Wiano, Bolesław Śmiały, Joachim Achim. Dramat w trzech zjawach, Aruna. Dramatu zjawy trzy i inne.Wielkie rzeczy zrozumienie. Korespondencja Jerzego, Witolda i Wandy Hulewiczów z Emilem Zegadłowiczem (1918–1938), opracował i wstępem opatrzył Mirosław Wójcik, Warszawa 2009. Dzieła artystyczne (grafiki, drzeworyty, tempery, obrazy olejne), wystawiano w Paryżu (1907), Krakowie (1907, 1918), Warszawie (1909, 1919, 1920, 1933), Poznaniu (1910,1914 i 1916,1919, 1920, 1929), Lwowie 1920 i Lipsku (1932). |
Bibliografia: PSB X (Stanisław Helsztyński); WSB (Krystyna Sroczyńska); SBPW (Antoni Czubiński); SBWPW I (Bogusław Polak) STTG; J. Mulczyński, Słownik grafików Poznania i Wielkopolski XX wieku urodzonych do 1939 roku, Poznań 1996. WrzesSB (Roman Nowaczyk); B. Hulewicz, Wielkie wczoraj w małym kręgu, Warszawa 1968; A. Ciszak, Września i powiat wrzesiński w okresie powstania wielkopolskiego 1918–1919, Września 1968; J. Ratajczak, Bracia Hulewiczowie. Jerzy (1886–1941), Bohdan (1888–1968), Witold (1895–1941), w: A. Gulczyński (red.), Wielkopolanie XX wieku, Poznań 2000. |
| Źródło ilustracji: Ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni |