Edward Grabski herbu Wczele
Na PSD reprezentował: powiat wrzesiński |
Data urodzenia: 08/07/1883 | Miejsce urodzenia: Krusza Podlotowa |
Data śmierci: 08/03/1951 | Miejsce śmierci: Poznań |
| Rodzina: Ojciec: Marian, właściciel ziemski Matka: Helena z d. Bronisz Dzieci: Helena, Maria, Jan, Leon, Edward, Barbara, Bolesław i Teresa Inni krewni: |
Wykształcenie: Gimnazjum Realne w Bydgoszczy. Od 1908 r. studiował ekonomię na Uniwersytecie w Lipsku, jednak nie uzyskał dyplomu. |
Działalność przed PSD: W latach 1904–1905 odbył służbę wojskową w 4. Pułku Huzarów Pruskich im. von Schilla w Oławie. W 1906 r. przejął od ojca zarząd nad majątkiem w Bieganowie; w miejscowości tej założył kółko rolnicze. W sierpniu 1914 r. został zmobilizowany do pruskiego 46 pp. Walczył na froncie francuskim, gdzie został mianowany podporucznikiem. W latach 1915–1918 był dowódcą szwadronu i adiutantem w oddziale szkolenia koni w Poznaniu. |
Działalność po PSD: W grudniu 1918 r. brał czynny udział w zajęciu koszar dragonów gnieźnieńskich. Od stycznia 1919 r. prowadził nabór ochotników do szwadronu jazdy, późniejszego 3. (17.) Pułku Ułanów Wielkopolskich. Jako dowódca tego oddziału brał udział w obydwu operacjach szubińskich. Dowódcą pułku pozostawał do 14 lutego 1919 r., kiedy objął obowiązki adiutanta. Od lipca 1920 r. pełnił funkcję komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień w Gnieźnie. Awansował do stopni porucznika (1920) i rotmistrza (1924). W październiku 1919 r. odziedziczył majątki w Kustodii k. Gniezna i Rzeczycy. W 1920 r. był głównym inicjatorem powołania Banku Kupiecko-Przemysłowego we Wrześni i został jego pierwszym prezesem. Stał na czele lokalnych oddziałów licznych organizacji: Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych (na powiat wrzesiński), Towarzystwa Urzędników Gospodarczych, Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego, Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Gnieźnie, a także koła Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem we Wrześni. Przewodniczył też radom nadzorczym Spółdzielni Mleczarskiej w Sokolnikach, Poznańskiego Banku Ziemian i Centrali Rolniczej. Był członkiem Sejmiku Wojewódzkiego, Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Sejmiku Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego, Państwowej Rady Kolejowej w Warszawie, Poznańskiej Sodalicji Panów i in. Pełnił funkcję kuratora Szkoły Rolniczej we Wrześni i zasiadał w Komisji Szkolnictwa Rolniczego Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Prowadził też szeroką działalność charytatywną i filantropijną. W październiku 1939 r. został wraz z rodziną wysiedlony z Bieganowa i przebywał w Gnieźnie, a później w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego, w którym zginęli dwaj jego synowie, przebywał wraz z żoną i dwiema córkami w obozie przejściowym w Pruszkowie, skąd został wywieziony do Furtwangen w Badenii. Do kraju powrócił w 1946 r., ale jego majątek został znacjonalizowany, a ponadto otrzymał zakaz osiedlania się w Wielkopolsce. Pozostawał praktycznie bez środków do życia. Zamieszkał w Krakowie, następnie w Tarnowie, a w 1950 r. w Poznaniu. |
Miejsce spoczynku: Cmentarz Górczyński w Poznaniu |
Odznaczenia i wyróżnenia: Szambelan papieski (1929) |
Bibliografia: WrzesSB (Marek Błaszczyk, Wiesław Kubiak); SBPW (Bogusław Polak, Irmina Polak); ZXX X (Marek Błaszczyk); A. Ciszak, Września i powiat wrzesiński w okresie powstania wielkopolskiego 1918–1919, Września 1968; J. J. Białkiewicz, Marek Błaszczyk, Edward Grabski. Bogu, Ojczyźnie, Rodzinie, Bieganowo–Kraków 2012 J. J. Białkiewicz, Dzieje pałacu w Bieganowie (powiat Września) i sposób jego użytkowania na tle przemian historycznych w setną rocznicę budowy, „Przestrzeń i Forma” 2013, nr 20. |
| Źródło ilustracji: J.J. Białkiewicz, M. Błaszczyk, Edward Grabski. Bogu, Ojczyźnie, Rodzinie, Bieganowo–Kraków 2012, s. 5. |